De afgelopen weken deed de mogelijke komst van een derde McDonald’s in Deventer veel stof opwaaien. In korte tijd werd de online petitie van ‘Geen Mac In Deventer’ 12.000 keer getekend, terwijl jong en snacklustig Deventer de feestelijke opening liever vandaag dan morgen wil.
Relatief laat voor een middelgrote stad kwamen er het afgelopen decennium twee Macdo’s buiten het centrum. Want tientallen jaren wist Deventer net als Zutphen of Helmond het rood-gele hamburgerkwaad als een dapper Gallisch dorpje buiten de binnenstadspoort te houden.
Het is een publiek geheim dat de Macdo in 2011 ook al onderhandelde over het fraai gelegen pand van boekhandel Praamstra, vlak voordat daar een nieuwe huurtermijn zou ingaan.
Zwerfafval, wanorde en het authentieke Dickens-sfeertje
Voorstanders zien extra werkgelegenheid of willen niet hoeven reizen voor lopendeband-hamburgers en synthetische patat in wegwerpverpakking. Ze noemen McDonald’s een vergelijkbaar gestandaardiseerd mikpunt à la de Shell in Afrika. Plaatselijk PvdA-prominent Van Schijndel sprak daarom van ’identiteitspolitiek’, omdat voor alle reeds aanwezige snackhoreca dezelfde bezwaren kunnen gelden.
Petitietekenaars noemen onder meer dat verantwoordelijk wethouder Thomas Walder als afgestudeerd bioloog beter zou moeten weten. Meest genoemd is de vrees voor zwerfafval en wanorde.
Ook zijn veel mensen bang voor het om zeep helpen van Deventers karakteristieke vintage-authentieke Dickens-sfeertje. Wie ter vergelijking in bijvoorbeeld Leiden of Arnhem het station uitwandelt, ziet immers al gauw monumentale panden die zijn verminkt tot vreetschuren voor de snelle hap.
Komst McDonald’s een nekschot richting de bestaande horeca?
Andere critici noemen dat kwalificaties als ‘Groenste Stad Van Europa’ (2011) en de nominaties bij de verkiezing van ‘Leukste winkelstad van Nederland’ inmiddels zo slap als een french fry frietje worden. Deze mensen schermen de binnenstad af als ware het hun kindje; het zo typerende Deventer chauvinisme ten top.
Ook is er weerstand tegen het feit dat de Keizerstraat na de kostbare herbestrating-upgrade een plek wordt waar de Macdo op de van haar bekende wijze een stempel zal drukken.
Tevens wordt het centrumfiliaal gezien als een nekschot richting de reeds bestaande kleine horeca, die door corona vaak toch al op omvallen staat.
Ongezond eten bij de Mac
Opvallend is dat vlak voor de komst van de tweede Deventer Mac in 2019 voerde een veel kritischer gemeenteraad nog argumenten aan in termen van jongerengezondheid en obesitas.
Het gaat natuurlijk ook niet bepaald om voedsel dat onze grootouders aten. Om de kleffe, zwaar aangezoete broodjes daadwerkelijk ’brood’ te mogen noemen, werd na een Mac-lobby in 1976 nota bene de Warenwet aangepast. De ‘hamburgers’ bestaan uit samengeperst rundercollageen, een goedje dat ergens in de verte een dierlijke afkomst kent.
Bij de ‘fastfood’ van de Mac draait alles om ‘omzetsnelheid’: snel bereiden en snel opeten. De prijzen liggen hoog: een Mac-frietje bevat nog geen hele aardappel, maar heeft door de hoge prijs wel een winstmarge van boven de negentig procent. Ka-tjieng!!
Deventer de hoogste McDonald’s-dichtheid van het land
Als het plan doorgaat, wordt Deventer de gemeente met de hoogste McDonald’s-dichtheid van het land. Volgens dit onderzoek was Groningen eind 2018 landelijk koploper met per filiaal 40.067 inwoners. In Deventer gaat het om de deelsom 101.227 gedeeld door drie filialen is 33.742 inwoners.
Ook vragen critici zich af of de aloude Deventer binnenstadtrots is opgewassen tegen de neoliberale groeifixatie van de laatste tijd. Want na het willen verkwanselen van onder meer de synagoge naast Club Chicago, of de plannen van Topicus, Saxion en gemeente om in de stationsgordel een siliconvalley-makeover te creëren, lijkt het hek van de dam.
Alternatieve locatie zoeken voor McDonald’s?
Wereldwijd ligt de grootste Mac-weerstand overigens in moslimlanden, terwijl in IJsland door de grote gerichtheid op volksgezondheid bij wet is geregeld dat ze er geen voet aan de grond krijgen.
Even los van McDonald’s kun je je ook afvragen of de belangrijke Deventer toeristen-entrees geen aanpassingen behoeven. Langs de grote invalswegen liggen immers een landelijk bekende tippelzone, drie van de vier Deventer coffeeshops, en wie de parkeergarage bij de Hema uitwandelt trotseert altijd een combi van wietwalmen en penetrante vislucht.
Een deel van de critici trekt de bezwaren misschien terug als een alternatieve locatie gevonden wordt. Denk aan het slooprijpe deel van het Pothoofd, een plekje op het Roto Smeets-terrein, of in filmtheater Mimik, dat al voor de corona de broek niet kon ophouden.
Persoonlijk vinden wij Mimik wel een goede locatie (maar niet heus). Mooi aan de rand van het historische centrum. Tegelijkertijd kan pal achter de stadsmuur (waar enkele fietsfanaten het fietspad wilden) de route voor de McDrive aangelegd worden. Even een hamburger scoren en weer door langs de IJssel.
Als je meer schokkende feiten wilt zien over McDonald’s (die in Deventer de derde vestiging wil), bekijk dan eens dit filmpje: